5 Nisan 2017 Çarşamba

DİL KONUŞMA SORUNU YAŞAYAN ÇOCUKLAR


Çocukta dil gelişimi

Dil gelişimi de aslında zihin gelişiminin bir parça­sıdır. Dil, çocuğun doğuştan getirdiği bir yetenektir. Bütün çocuklar doğuştan tüm dilleri öğrenebilme ye­teneğine sahiptir.
Çocuğun konuşması geliştikçe, kendini kontrol ye­teneği de artar. Davranışlarını düzenlemede ve başka­larını etkilemede sözcüklerin gücünü keşfeder.

Dil gelişimi çocuktan çocuğa farklılık gösterse de gelişim süreci evrenseldir. Nörolojik, organik ve sağ­lık bozulduğu olmadığı hâlde, bazı durumlarda çocu­ğun konuşmasında gecikme söz konusu olabilmekte­dir. Duygusal nedenler (sevgi ve şefkat yoksunluğu, kardeş kıskançlığı, şoklar vb.), ailede dilin sürekli tartışma aracı olarak kullanıldığı bir ortamda, çocu­ğun konuşmaya karşı olumsuz bir tutum takınması, anne-babanın çocuğa aşırı koruyucu davranması so­nucu, çocuğa istek ve gereksinimlerini ifade etme fırsatının verilmemesi (yani çocuğun konuşmaya özendirilmemesi), anne babanın çocuğa ilgisiz dav­ranması çocukta dil gelişiminin gecikmesinin en önemli nedenleridir.

Çocuk 2 yaşına kadar konuşmasında önemli aşa­malar kaydetmiştir. 2 yaşında dağarcığı 1000 sözcü­ğe çıkmıştır. Dil bilgisi kurallarına uygun cümleler kurar. Cümlelerinde sözcükler arasında anlamsal iliş­kiler vardır. Piaget'ye göre 3-6 yaş arasındaki konuş­malarda da benmerkezcilik kendini gösterir. Başka­larının görüşlerini dikkate almadan konuşur. Yeni sözcükler öğrenmeye isteklidir. Konuşmasında akıcı­lık gelişmeye başlar. Konuşmalarında söyleyiş hata­ları yapabilmektedir. 3 yaşın sonuna doğru "ve" bağ­lacını kullanarak cümlelerini ekleyebilmektedir. "Ben, sen, o" gibi kişi ifadelerini doğru olarak kullanır.

Geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek zaman ifade­lerini kullansa da zaman kavramı gelişmediğinden, çoğunlukla hata yapmaktadır. "Bu ne, o kim?" soru­larını çok sorar.
4 yaşında, dil bilgisi kurallarına uygun, anlaşılır cümleler kurar.

 Çevresindekilere sürekli olarak soru­lar sorar. Soruları "Neden, nasıl, ne zaman?" gibi da­ha ayrıntılı yanıt gerektiren özelliktedir. Sorularını birbirinin ardınca sıralar. Basit düzeydeki tekerleme­leri, şiirleri, şarkıları öğrenmekten ve tekrar etmek­ten çok hoşlanır. Öykü dinlemeyi ve anlatmayı sever.

5  yaşında, konuşması bir yetişkininki gibi uzun cümlelerden oluşmaktadır.  Soru sormaya devam eder. Olayları, duygu ve düşüncelerini belli bir sıra­da anlatabilir. Karar vermekten ve seçim yapmaktan hoşlanır. Kitaplarla çok ilgilidir. Kendisine kitap okunduğunda ses ile kitaptaki semboller arasında ilişki kurar. Böylece, aynı kitap daha sonra tekrar okunduğunda, hangi sayfada nelerin anlatılacağını bildiğinden, atlanan bir şeyi kolaylıkla fark edebilir.
6  yaşında yaklaşık 10.000 sözcüğün anlamını bilebilir. Soruları, önceki yaşına göre biraz daha azalmıştır. Dilini, aynen bir yetişkin gibi kullanabilir. 4-7 sözcük kullanarak cümleler kurar. Cümlelerinde bağlaçlar kullanır. Sözcüklerin kişi ve çoğul eklerini doğru olarak kullanır. Çoğu kavramlar (renk, boyut, şekil vb.) geliştiğinden konuşmalarında sıfatlar dik­kati çeker. Nesneleri sıfatları kullanarak ayrıntılı ve iyi bir şekilde tanımlayabilir.

ÇOCUĞUNUZU DESTEKLEMEK İÇİN. NELER YAPABİLİRSİNİZ?

> Çocuğu düşünme düzeyinin üzerinde bilgi edinmesi için zorlamayın.
> 3-6 yaşlarında çocukların bellekleri daha çok kısa sürelidir. Bu nedenle öğretilecek bilgiler bölüm bölüm açıklanmalıdır.
> Çocuğa bilgiyi hazır olarak vermek yerine, deneme yanılmalarla veya araştırmaya yönelterek kendisinin bulmasını sağlayın.
> Çocuğu öğrenmeye güdüleyin.
> Algılama, kavram geliştirme, bellek ve hatırlama gücü vb. zihinsel süreçleri kullanmada bir sorun yaşanıyorsa, organik bozulduk olasılığını da dikkate      alın.                  
>• Öğrenmeye hazır olduğunda ilgili materyal ve ortamı hazırlayarak etkinliği yapmasına fırsat verin.
> Çocuğun nesnelerle deneyimini artırmak için
algılarının gelişiminde çok önemli olan araçları çevresinde yeterince bulundurun.
> Oyun, yaratıcı düşünceyi geliştirdiğinden,
oyun oynamalarına izin verin.
> Dramatizasyon, yaratıcılık başta olmak üzere,
çocuğun algılamasını, problem çözmesini ve dil gelişimini desteklediğinden, onu bu tür etkinliklere yönlendirin.
> Çocuğun bağımsız düşünce geliştirmesine yardımcı olun.
> Çocuğa, özgürce kendini ifade edebileceği
bir ortam hazırlayın. Çalışmalarına müdahale etmeyin ancak gerektiğinde ona rehberlik edin.
> Sanata olan ilgisini artırmaya çalışın.

 Çünkü sanat, kişisel duyguları ifade etmenin en iyi yoludur ve sorunları çözme, düşünce üretme ve iletişim kurmaya yarayan etkinlikleri içerir.
> Çocuğa çevresindeki nesne ve olaylarla ilgili
sorular sorun ve onların sorularına basit, anlaşılır yanıtlar verin.
> Çocuğa bol bol kitap okuyun. Dinlediği öykü
ile ilgili sorular sorun. Resimlere bakarak onun da öykü anlatmasını isteyin.
> Çeşitli durum ve olayları ifade eden resimleri kesme-yapıştırma ile bir araya getirmesine ve bunun üzerinde konuşmasına fırsat verin.
> Onunla dil bilgisi kurallarına uygun cümlelerle, düzgün bir şekilde konuşarak iyi bir model olun.
> Çocuğun tüm sorularına geçiştirerek ve onu susturarak değil, sabırla yanıt verin.
>• Çocukla sadece televizyon veya bilgisayar karşısında iletişim kurmayın. Bunun yerine birlikte yapabileceğiniz yürüyüş, spor, oyun, sinema, tiyatro, gezi vb. etkinlikleri tercih edin. Çünkü bu etkinlikler çocuklarda iletişiminizi arttıracağı gibi onun dış dünyayı daha iyi tanımasına yardımcı olacaktır.

> Çocuğun duygu ve düşüncelerini ya da gereksinimlerini ifade edebilmesi için fırsat verin. Bu onu konuşmaya özendirecektir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder